Wat vinden Nederlanders typisch Nederlands?
‘De echte Nederlander bestaat niet’, dat zei koningin Maxima een aantal jaren geleden bij de presentatie van de wetenschappelijke Raad voor het regeringsbeleid (WRR) over de wijze waarop burgers zich met Nederland identificeren. Deze uitspraak liet een hoop stof opwaaien. Met dit artikel gaan wij niet proberen om de echte Nederlander te vinden, want ieder mens is uniek en beleeft cultuur weer op een andere manier. Toch is deze vraag wel de aanleiding geweest om eens te onderzoeken wat precies Nederlanders nou typisch Nederlands vinden. Wat bedoelen we nu eigenlijk als we zeggen: ‘Dat is echt typisch Nederlands!’? In het onderzoek geven wij aandacht aan de eigenschappen van een typische Nederlander en welke producten, sporten en bezienswaardigheden typisch Nederlanders gevonden worden.
Een typische Nederlander
‘Voel jij je een echte Nederlander?’ Dat was de eerste vraag die wij gesteld hebben en deze werd vaak (91%) met ‘ja’ beantwoord werd. Het overgrote deel van de participanten geeft dus voor alle vragen al aan dat hij/zij zich een Nederlander voelt! Hoe deze ‘echte Nederlander’ eruit ziet volgens alle participanten, zullen wij in de rest van het onderzoek uitlichten.
De eigenschappen die het beste bij een Nederlander past
Iedere Nederlander die in het buitenland komt zal ondervinden dat in een andere cultuur mensen anders omgaan met elkaar en met situaties. Waar ze in het zuiden van Europa vaak emotioneler zijn, lijken de Nederlanders koeler te zijn. Maar welke eigenschappen kennen wij onszelf toe als we de echte Nederlander omschrijven? In een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen over stereotypen van de Nederlander hebben ze een lijst met karaktereigenschappen samengesteld. Wij hebben ervoor gekozen om deze lijst te gebruiken in het onderzoek.
Aan de participanten werd gevraagd om, van de 20 eigenschappen die wij hebben overgenomen van het onderzoek van de Rijksuniversiteit, 3 eigenschappen te kiezen die ze het best bij een Nederlander vinden passen. De ondervraagden waren het behoorlijk met elkaar eens: er kwam een sterke top 3 uit. Met stip bovenaan staat de eigenschap nuchter, deze is namelijk met 28,5% het vaakst genoemd. De nummer twee (18,9%) uit de top 3 is de eigenschap gierig. De top 3 wordt afgesloten met de eigenschap ‘direct’. De ‘echte Nederlander’ vindt zichzelf dus nuchter, gierig en direct!
De typische dingen van Nederland
‘Wat is het eerste wat in je opkomt als je aan Nederland denkt?’ Aan de participanten werd gevraagd om één woord op te noemen wat direct in je opkomt. Hoewel zo’n open vraag natuurlijk uit kan monden in een enorme zee van informatie, kwamen sommige woorden opvallend vaak terug. De frequentie waarop het woord ‘oranje’ werd genoemd was erg hoog! Hoewel ons bloed ‘van Duitsen bloed is’ zoals wij zingen in ons volkslied, lijkt het er sterk op dat we vooral ‘oranje’ bloed door onze aderen hebben stromen. Hiernaast werd er ook veel gesproken over de Nederlandse kaas, de fietsen, al het water (niet alleen dat wat in de kanalen en aan zee ligt, maar dan ook dat wat regelmatig weleens uit de lucht valt) en de molens. Over water gesproken: het Nederlandse klimaat werd niet als heel positief gewaardeerd. Het vaakst genoemde cijfer was 6 en het gemiddelde van alle cijfers was een 6,1.
Kenmerkende bezienswaardigheden
Als toeristen naar Nederland komen, dan zijn er altijd genoeg trekpleisters waar zij naar toe zullen gaan. Vaak worden deze plekken aangeraden door toeristen die ooit weleens in Nederland geweest zijn. Maar komen deze bezienswaardigheden wel overeen met wat de Nederlanders zien als de typisch Nederlandse bezienswaardigheden? De enige manier om daarachter te komen, is om het gewoon te vragen aan de Nederlanders. Uit ons onderzoek kwam duidelijk naar voren wat het hoogtepunt is van ons land: de Nederlandse molens! Met maar liefst 40% werden deze het vaakst gekozen. Op de tweede plek staan de Nederlandse dijken en deltawerken (18,2%), gevolgd door de Amsterdamse grachten (17,2%) en de Keukenhof (10,1%). Tot slot vinden Nederlanders ook de coffeeshops en de binnenhof vallen onder de meest kenmerkende bezienswaardigheden.
Smakelijk eten!
Aan alle ondervraagden vroegen wij om het product/eten aan te wijzen wat zij het meest Nederlands vonden. Uit deze resultaten kwam een top 3. Met stip op 1 staat kaas, het product wat in het buitenland toch niet hetzelfde is als in Nederland. In de vroege geschiedenis werd in Nederland al kaas gemaakt en vanaf de Gouden Eeuw stond Nederland bekend als het ‘kaasland’. Dat we dat nu als Nederlanders nog steeds zo zien, blijkt dus uit deze nummer 1! Na de kaas komt de oer-Hollandse stamppot! Stamppot andijvie, stamppot boerenkool of hutspot, Nederlanders kan het natuurlijk niet. Op een gedeelde derde plek staan stroopwafels en hagelslag.
Meer dan de helft van de participanten koos bier als het meest Nederlandse drankje (alcoholisch). Bij de non-alcoholische kwam melk als het meest Nederlandse drankje uit de bus!
De echte Nederlandse sport
De echte Nederlandse sport is, hoe kan het ook anders, schaatsen! Met maar liefst 67% kozen de participanten het vaakst voor schaatsen. Mocht er volgend jaar dus weer een Elfstedentocht mogelijk kunnen zijn, dan zullen er genoeg Nederlanders staan te juichen. Het schaatsen wordt gevolgd door de sport waar de meeste Nederlanders alles voor uit de kast halen: voetbal! 22% van alle ondervraagden koos voetbal als meest Nederlandse sport. De overige sporten die gekozen worden waren korfbal, zeilen en klootschieten.
Het onderzoek
Voor het onderzoek wat wij gedaan hebben, hebben we 628 ondervraagd. Van de ondervraagden is 98% geboren in Nederland en 2% elders. In de algemene vragen hebben wij ook een vraag gesteld over de nationaliteit van de ouders. Van de ondervraagden waren bij 97% de beide ouders Nederlands. 2% van de ondervraagden heeft één buitenlandse ouder en bij 1% kwamen beide ouders uit het buiteland. 68% van de ondervraagden was vrouw en 32% van de ondervraagden was man. Het opleidingsniveau liep erg uiteen, maar de drie grootste opleidingsgroepen waren het HBO (36%), de universiteit (33%) en het MBO (16%). Het grootste deel van de ondervraagden (85%) was tussen de 18 en de 44 jaar oud, waarvan de groep van 18-24 jaar met 62%.
Het onderzoek is online afgenomen en via onze nieuwsbrief en Facebook is het bij de ondervraagden terecht gekomen.